Szlachetne zdrowie,
Nikt się nie dowie,
Jako smakujesz,
Aż się zepsujesz…
Tak oto głoszą słowa jednaj z najpopularniejszych fraszek Jana Kochanowskiego i mówiąc szczerze – trudno się z nimi nie zgodzić.
Zdrowie – czyli co?
Pod pojęciem zdrowia znajduje się stan pełnego fizycznego, umysłowego oraz społecznego dobrostanu, nie zaś wyłącznie całkowity brak chorób czy niepełnosprawności, jak zwykło się powszechnie myśleć. Od jakiegoś czasu definicja zdrowia uzupełniona została o zapis mówiący o sprawności do „prowadzenia produktywnego życia społecznego i ekonomicznego” oraz o wymiar duchowy. Zgodnie z art. 12 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych „Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do korzystania z najwyższego osiągalnego poziomu ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego”.
Podział zdrowia
Ze zdrowiem związanych jest kilka podstawowych kategorii, spośród których wyróżnić możemy przede wszystkim:
– z. fizyczne, polegające na prawidłowym funkcjonowaniu ludzkiego organizmu oraz jego poszczególnych narządów i układów,
– z. psychiczne, które podzielić można na z. emocjonalne (czyli zdolność do rozpoznawania emocji, wyrażania ich w odpowiedni sposób, umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciem, lękiem, depresją, agresją) oraz z. umysłowe –(pod którym skrywa się dolność do logicznego, jasnego myślenia),
– z. społeczne, które przejawia się zdolnością do nawiązywania, podtrzymywania oraz rozwijania prawidłowych relacji międzyludzkich,
– z. duchowe, związane albo z wierzeniami i praktykami religijnymi, albo z osobistym zbiorem zasad, norm i zachowań, które niezbędne są do zachowania wewnętrznej równowagi oraz spokoju.
Wyznaczniki zdrowia
Według Światowej Organizacji Zdrowia, czyli działającej w ramach ONZ organizacji mającej na celu ochronę zdrowia z siedzibą w Genewie dla zdrowia indywidualnego oraz zdrowia zbiorowości istotę ma wiele czynników. Zaliczyć można do nich przede wszystkim warunki panujące w środowisku otaczającym, ale też czynniki genetyczne, warunki ekonomiczne, poziom wykształcenia, relacje z osobami z rodziny oraz bliskiego otoczenia oraz wiele innych elementów. Wbrew pozorom mniejsze znaczenie dla zdrowia ma dostępność opieki zdrowotnej oraz korzystanie z jej usług.
Zdaniem Marca Lalonde’a, ministra zdrowia i opieki społecznej w Kanadzie wyróżnić można cztery główne czynniki wywierające wpływ na stan zdrowia człowieka. Są to: biologia, środowiska, styl życia i opieka zdrowotna.